รัฏฐาธิปัตย์ (Soverign หรือ Soverignty) ในทางรัฐศาสตร์ หมายถึง “ผู้เป็นใหญ่ในแผ่นดิน” หรือ “ผู้มีอำนาจสูงสุดในการปกครองรัฐ” รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ ไม่มีอำนาจอื่นใดอยู่เหนือกว่าอำนาจนี้ รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจในการดำเนินกิจการของรัฐทุกด้าน ทั้งด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
รัฏฐาธิปัตย์ หมายถึง
รัฏฐาธิปัตย์อาจหมายถึงบุคคล คณะบุคคล หรือสถาบันใด ๆ ก็ได้ ขึ้นอยู่กับระบอบการปกครองของประเทศนั้น ๆ ตัวอย่างเช่น ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ รัฏฐาธิปัตย์คือพระมหากษัตริย์ แต่ในระบอบประชาธิปไตย รัฏฐาธิปัตย์คือประชาชน
รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจอธิปไตย ซึ่งเป็นอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ อำนาจอธิปไตยมี 3 ลักษณะ ดังนี้
- อำนาจอธิปไตยด้านเอกราช (Independence) หมายถึง อำนาจในการปกครองตนเองโดยไม่อยู่ภายใต้อำนาจของชนชาติอื่น
- อำนาจอธิปไตยด้านบูรณภาพ (Unity) หมายถึง อำนาจในการปกครองดินแดนทั้งหมดโดยไม่แบ่งแยก
- อำนาจอธิปไตยด้านกฎหมาย (Law) หมายถึง อำนาจในการตรากฎหมายและบังคับใช้กฎหมายภายในประเทศ
รัฏฐาธิปัตย์มีหน้าที่ในการปกครองประเทศให้อยู่รอด มั่นคง และเจริญก้าวหน้า โดยต้องบริหารประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ ยุติธรรม และคำนึงถึงผลประโยชน์ของประชาชนเป็นหลัก
รัฏฐาธิปัตย์มีความสำคัญต่อประเทศชาติ เนื่องจากเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ หากรัฏฐาธิปัตย์บริหารประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ยุติธรรม และคำนึงถึงผลประโยชน์ของประชาชนเป็นหลัก ก็จะทำให้ประเทศชาติเจริญก้าวหน้าและประชาชนมีความสุข
อย่างไรก็ตาม รัฏฐาธิปัตย์อาจใช้อำนาจของตนในทางที่ผิด เช่น ใช้อำนาจเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตน หรือใช้อำนาจเพื่อกดขี่ข่มเหงประชาชน ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาทางการเมืองและสังคมได้
ระบบการปกครอง
- ในสังคมประชาธิปไตย รัฏฐาธิปัตย์ คือ ประชาชน ดังนั้น ประชาชนจึงมีบทบาทสำคัญในการกำกับดูแลการทำงานของรัฏฐาธิปัตย์ เพื่อให้รัฏฐาธิปัตย์บริหารประเทศอย่างมีประสิทธิภาพและคำนึงถึงผลประโยชน์ของประชาชนเป็นหลัก
- ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ รัฏฐาธิปัตย์ คือ พระมหากษัตริย์ พระมหากษัตริย์มีอำนาจสูงสุดในการปกครองรัฐ พระองค์มีอำนาจในการตรากฎหมาย แต่งตั้งข้าราชการ และบังคับใช้กฎหมายโดยไม่ต้องรับฟังความคิดเห็นจากประชาชน
- ในระบอบประชาธิปไตย รัฏฐาธิปัตย์ คือ ประชาชน ประชาชนมีอำนาจสูงสุดในการปกครองรัฐ อำนาจอธิปไตยของประชาชนจะแสดงออกผ่านการเลือกตั้ง ประชาชนมีสิทธิ์เลือกผู้แทนของตนเข้ามาทำหน้าที่บริหารประเทศ
ในบริบทของไทย รัฏฐาธิปัตย์มักถูกใช้เพื่ออธิบายถึงคณะบุคคลหรือสถาบันที่เข้ามายึดอำนาจการปกครองประเทศ โดยมิได้ผ่านกระบวนการทางประชาธิปไตย เช่น คณะรัฐประหาร คณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตย เป็นต้น
