เคยรู้สึกไหมว่าเรามีคนในชีวิตที่ดูเหมือนจะสนใจแค่ตัวเองเท่านั้น? ทุกอย่างที่พวกเขาทำนั้นเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง และหากเราไม่สนับสนุนหรือชื่นชมพวกเขา ก็จะเจอกับการตอบโต้ที่ไม่น่าพอใจ? นั่นอาจเป็นสัญญาณของพฤติกรรมที่เรียกว่า “Narcissist” หรือที่คนไทยรู้จักกันในชื่อ “คนหลงตัวเอง” พฤติกรรมเช่นนี้อาจสร้างความทุกข์ใจให้กับคนรอบข้างอย่างมาก
ในบทความนี้ เราจะมาดูกันว่า Narcissist คืออะไร ทำไมพฤติกรรมนี้ถึงเกิดขึ้น และเราจะรับมืออย่างไรเมื่อมีคนใกล้ตัวที่แสดงออกเช่นนี้ การเข้าใจปัญหาและวิธีรับมือจะช่วยให้เราสร้างความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น ทั้งในเรื่องส่วนตัวและการทำงาน
หากคุณเคยมีประสบการณ์เกี่ยวกับคนที่แสดงออกแบบ Narcissist หรือสงสัยว่าตนเองอาจเจอใครที่มีพฤติกรรมเช่นนี้ บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจและจัดการกับสถานการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Narcissist คืออะไร?
Narcissist คือพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับความหลงตัวเองในระดับสูง โดยคนที่เป็น Narcissist มักจะมองว่าตัวเองเป็นคนสำคัญและต้องได้รับการยอมรับและชื่นชมจากผู้อื่นตลอดเวลา พวกเขามักจะต้องการความสนใจจากคนรอบข้าง และไม่ค่อยสนใจความรู้สึกหรือความต้องการของผู้อื่น
หนึ่งในลักษณะที่เด่นของคนที่มีพฤติกรรม Narcissist คือการที่พวกเขารู้สึกว่าตนเองมีคุณค่าเหนือกว่าคนอื่น และมักจะคิดว่าตัวเองสมควรได้รับสิ่งที่ดีที่สุดเสมอ โดยไม่คำนึงถึงความยุติธรรม พวกเขายังชอบการยกย่องและชื่นชมจากผู้อื่น แต่กลับไม่ยอมรับคำวิจารณ์หรือความล้มเหลว
ในทางจิตวิทยา Narcissist มักจะเป็นผลมาจากการพัฒนาบุคลิกภาพในวัยเด็ก โดยเฉพาะในคนที่ได้รับการเลี้ยงดูที่ส่งเสริมให้พวกเขาเห็นว่าตัวเองเหนือกว่าผู้อื่น การเรียนรู้เกี่ยวกับ Narcissist จะช่วยให้เราเข้าใจพฤติกรรมของพวกเขาและไม่ตกเป็นเหยื่อของการควบคุมทางอารมณ์
สัญญาณที่บ่งบอกว่าคนใกล้ตัวเป็น Narcissist
หากคุณสงสัยว่าคนใกล้ตัวอาจมีพฤติกรรม Narcissist นี่คือสัญญาณที่ควรระวัง คนที่มีพฤติกรรมนี้มักจะแสดงออกในหลายรูปแบบที่คล้ายกัน ซึ่งสามารถสังเกตได้ง่ายหากเราให้ความสำคัญกับพฤติกรรมของพวกเขา
- ชอบเป็นจุดสนใจ
Narcissist มักต้องการเป็นศูนย์กลางของความสนใจ หากพวกเขาไม่ได้รับความสนใจที่ต้องการ พวกเขาอาจแสดงออกด้วยพฤติกรรมที่เกินจริงหรือใช้วิธีต่าง ๆ เพื่อดึงความสนใจกลับมาที่ตัวเอง เช่น พูดเสียงดัง หรือสร้างเรื่องดราม่าเพื่อให้คนอื่นสนใจ
- ขาดความเห็นใจ
คนที่มีพฤติกรรม Narcissist มักจะไม่สนใจความรู้สึกของผู้อื่น พวกเขามักจะทำสิ่งที่ให้ผลประโยชน์กับตัวเอง โดยไม่สนใจว่าจะทำร้ายจิตใจใครหรือไม่ พวกเขายังมักจะไม่สามารถเข้าใจว่าความรู้สึกของคนอื่นเป็นอย่างไร ทำให้มีปัญหาในการสร้างความสัมพันธ์ที่ยั่งยืน
- มีความคาดหวังสูงต่อผู้อื่น
พวกเขามักจะมีความคาดหวังสูงจากผู้อื่น แต่กลับไม่เคยพอใจในสิ่งที่ได้รับ คนที่มีพฤติกรรม Narcissist มักจะเชื่อว่าตัวเองสมควรได้รับสิ่งที่ดีที่สุดเสมอ และหากไม่ได้สิ่งนั้น พวกเขาจะวิจารณ์หรือแสดงความไม่พอใจ
สาเหตุของพฤติกรรม Narcissist
การเป็น Narcissist มักจะมีสาเหตุมาจากการพัฒนาบุคลิกภาพตั้งแต่วัยเด็ก ซึ่งมีหลายปัจจัยที่อาจส่งผลต่อการเกิดพฤติกรรมนี้ โดยสาเหตุหลักมักมาจากการเลี้ยงดูและประสบการณ์ในวัยเด็กที่ส่งผลต่อความเชื่อและพฤติกรรมในวัยผู้ใหญ่
- การเลี้ยงดูที่ยกย่องมากเกินไป
เด็กที่ถูกยกย่องและชื่นชมมากเกินไปอาจพัฒนาความรู้สึกว่าตัวเองมีความสำคัญเหนือกว่าคนอื่น การที่พ่อแม่หรือผู้ใหญ่ในครอบครัวให้ความสำคัญกับพวกเขามากเกินไป อาจทำให้เด็กเรียนรู้ว่าตัวเองต้องได้รับการชื่นชมตลอดเวลา
- การเลี้ยงดูที่เข้มงวดเกินไป
ในทางตรงกันข้าม เด็กที่ถูกเลี้ยงดูด้วยความเข้มงวดเกินไป หรือถูกกดดันให้ประสบความสำเร็จตลอดเวลา อาจพัฒนาความรู้สึกว่าตัวเองต้องแสดงความเป็นเลิศเพื่อให้ได้รับการยอมรับ ซึ่งอาจนำไปสู่พฤติกรรม Narcissist เมื่อโตขึ้น
- ประสบการณ์ในวัยเด็กที่ไม่ดี
เด็กที่เติบโตมาในครอบครัวที่มีปัญหา เช่น ความรุนแรง หรือการละเลย อาจพัฒนาความเชื่อว่าตัวเองต้องพึ่งพาตัวเองเท่านั้น ทำให้พวกเขามองว่าผู้อื่นไม่มีความสำคัญเท่าตนเอง
วิธีการรับมือกับ Narcissist ในชีวิตประจำวัน
หากคุณต้องเจอกับคนที่มีพฤติกรรม Narcissist ไม่ว่าจะเป็นคนในครอบครัว เพื่อนร่วมงาน หรือคนรัก การรับมือกับพวกเขาอาจเป็นเรื่องที่ท้าทาย แต่หากเราเข้าใจและรู้วิธีการจัดการ ก็สามารถลดผลกระทบจากพฤติกรรมเหล่านี้ได้
- กำหนดขอบเขตที่ชัดเจน
การรับมือกับคน Narcissist จำเป็นต้องมีกำหนดขอบเขตที่ชัดเจน เพื่อป้องกันไม่ให้พวกเขาเข้ามาควบคุมหรือทำให้เรารู้สึกว่าถูกกดดัน การรู้จักตั้งกฎเกณฑ์ที่ชัดเจนเกี่ยวกับสิ่งที่คุณยอมรับได้และไม่ได้ จะช่วยให้คุณสามารถปกป้องตัวเองจากพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
- อย่าตอบโต้ด้วยอารมณ์
การตอบโต้กับคนที่มีพฤติกรรม Narcissist ด้วยอารมณ์เพียงแต่จะทำให้สถานการณ์แย่ลง เนื่องจากพวกเขามักจะพยายามใช้ความขัดแย้งเพื่อเพิ่มความสำคัญให้กับตัวเอง ดังนั้น การรักษาความสงบและไม่ตอบโต้จะช่วยลดความขัดแย้งลง
- รู้จักขอความช่วยเหลือ
หากคุณรู้สึกว่าการรับมือกับคน Narcissist กำลังทำให้คุณเครียดหรือรู้สึกไม่สบายใจ อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ เช่น นักจิตวิทยาหรือผู้ให้คำปรึกษา
ผลกระทบของ Narcissist ต่อความสัมพันธ์
พฤติกรรม Narcissist สามารถส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อความสัมพันธ์ ไม่ว่าจะเป็นความสัมพันธ์ในครอบครัว เพื่อน หรือคนรัก การมีคนที่หลงตัวเองอยู่ใกล้ตัวอาจทำให้ความสัมพันธ์นั้นกลายเป็นเรื่องท้าทายและเครียด
- ความไม่สมดุลในความสัมพันธ์
เมื่ออยู่กับคนที่มีพฤติกรรม Narcissist คุณอาจรู้สึกว่าความสัมพันธ์นั้นไม่สมดุล เพราะคน Narcissist มักจะคาดหวังการยกย่องและการสนับสนุนจากคุณเสมอ แต่พวกเขากลับไม่สนใจความรู้สึกหรือความต้องการของคุณ ความสัมพันธ์เช่นนี้อาจทำให้คุณรู้สึกหมดกำลังใจและถูกกดดันตลอดเวลา
- การทำร้ายทางอารมณ์
คน Narcissist มักจะใช้การควบคุมทางอารมณ์เพื่อทำให้คนอื่นทำตามที่พวกเขาต้องการ พวกเขาอาจใช้คำพูดหรือการกระทำที่ทำให้คุณรู้สึกด้อยค่า หรือใช้การข่มขู่ทางอารมณ์เพื่อควบคุมสถานการณ์ นี่อาจทำให้คุณรู้สึกว่าถูกควบคุมหรือไม่มีเสรีภาพในความสัมพันธ์
- การสูญเสียความเชื่อมั่นในตัวเอง
เมื่ออยู่กับคน Narcissist เป็นเวลานาน คุณอาจรู้สึกสูญเสียความเชื่อมั่นในตัวเอง เนื่องจากพวกเขามักจะไม่สนับสนุนหรือยกย่องคุณ พฤติกรรมเหล่านี้อาจทำให้คุณรู้สึกว่าคุณไม่มีคุณค่าหรือไม่สมควรได้รับความรักและความเคารพ
วิธีป้องกันการมีพฤติกรรม Narcissist ในตนเอง
นอกจากการรับมือกับคนที่มีพฤติกรรม Narcissist แล้ว การระวังไม่ให้ตัวเราเองกลายเป็นคนหลงตัวเองก็เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อรักษาความสัมพันธ์ที่ดีและเป็นที่ยอมรับในสังคม การพัฒนาความเห็นใจผู้อื่นและการรู้จักจัดการกับอารมณ์ตนเองจะช่วยป้องกันพฤติกรรมเช่นนี้
- ฝึกการเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น
การรู้จักเอาใจเขามาใส่ใจเราเป็นสิ่งสำคัญ คนที่มีพฤติกรรม Narcissist มักจะขาดความเข้าใจและไม่สามารถเห็นคุณค่าของความรู้สึกของผู้อื่น ดังนั้น หากเราฝึกการฟังและเข้าใจว่าคนรอบข้างรู้สึกอย่างไร เราจะสามารถหลีกเลี่ยงการกลายเป็นคน Narcissist ได้
- เปิดใจรับคำวิจารณ์
คน Narcissist มักจะปฏิเสธคำวิจารณ์และไม่ยอมรับความผิดพลาดของตัวเอง การฝึกให้ตัวเราเปิดใจรับคำติชมจากผู้อื่น และมองเห็นความสำคัญของการปรับปรุงตัวเองจะช่วยให้เราไม่หลงไปกับความสำคัญของตัวเองมากเกินไป
- ลดความคาดหวังต่อตนเองและผู้อื่น
การมีความคาดหวังที่สูงเกินไปต่อตัวเองและผู้อื่นอาจทำให้เรากลายเป็นคน Narcissist ได้ หากเรามองว่าคนอื่นควรให้การยกย่องหรือทำในสิ่งที่เราต้องการเสมอ เราอาจเริ่มพัฒนาพฤติกรรม Narcissist ดังนั้นการรู้จักลดความคาดหวังและรับรู้ความจริงว่าทุกคนมีข้อผิดพลาดเป็นสิ่งสำคัญ
สรุป
พฤติกรรม Narcissist หรือความหลงตัวเองอาจสร้างปัญหาในความสัมพันธ์ทั้งในชีวิตส่วนตัวและการทำงาน การเข้าใจว่า Narcissist คืออะไร และรู้จักสัญญาณที่บ่งบอกถึงพฤติกรรมนี้จะช่วยให้เราสามารถป้องกันและรับมือได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ไม่ว่าคุณจะเผชิญหน้ากับคนที่มีพฤติกรรมนี้ หรือสงสัยว่าตัวเองอาจพัฒนาเป็นคน Narcissist การรู้จักกำหนดขอบเขต การฟังผู้อื่น และการเปิดใจรับคำวิจารณ์คือสิ่งที่ช่วยรักษาความสัมพันธ์และสุขภาพจิตของคุณให้แข็งแรง
บทความนี้ไม่เพียงแต่ช่วยให้คุณรู้จัก Narcissist ดีขึ้น แต่ยังเป็นแนวทางในการรักษาความสัมพันธ์ที่มีคุณภาพและป้องกันไม่ให้พฤติกรรมนี้ส่งผลกระทบในชีวิตประจำวันของคุณ
