มีความกังวลเพิ่มขึ้นเกี่ยวกับระดับมลพิษทางอากาศทั้งภายนอกและภายในอาคาร เริ่มอันตรายต่อสุขภาพมากขึ้นเกิดจากฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กมาก มีเส้นผ่านศุนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน เช่น PM 2.5 อากาศภายในอาคารอาจมีมลพิษมากกว่าอากาศภายนอกถึง 5 เท่า เนื่องจากอากาศภายในอาคารไม่ได้หมุนเวียนมากเท่ากับอากาศภายนอก มลภาวะจึงอยู่ภายในอาคาร
เครื่องฟอกอากาศทำงานอย่างไร?
เครื่องฟอกอากาศเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยฟอกอากาศโดยกรองมลภาวะในอากาศและสารก่อภูมิแพ้ที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า เครื่องฟอกอากาศใช้การกรองและเทคโนโลยีการฟอกอากาศขั้นสูงเพื่อบรรลุเป้าหมายนี้ ประเภทของเครื่องฟอกอากาศและตัวกรองที่เลือกจะเป็นตัวกำหนดว่าอนุภาคในอากาศชนิดใดจะกรองออกจากอากาศ ตัวกรองที่ใช้ในตัวแปรบางรุ่นมีไว้เพื่อดักจับมลพิษทางอากาศในขณะที่อากาศไหลผ่าน ในขณะที่รูปแบบอื่น ๆ อาจทำให้อนุภาคที่เป็นอันตรายในอากาศเป็นกลางโดยไม่ต้องคัดกรองก่อน นอกจากแผ่นกรองเดี่ยวหรือหลายแผ่นแล้ว เครื่องฟอกอากาศยังประกอบด้วยพัดลมที่ดึงอากาศเข้าและหมุนเวียนอากาศ
ประโยชน์ของเครื่องฟอกอากาศ
ประโยชน์ของเครื่องฟอกอากาศสามารถสร้างอากาศสะอาด ลดโอกาสของปัญหาสุขภาพที่เกิดจากมลพิษ ซึ่งอาจทำให้เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจ ปัญหาทางระบบประสาท หรืออาการรุนแรงในผู้ที่เป็นโรคหอบหืด เครื่องฟอกอากาศจะช่วยขจัดมลพิษในอากาศ ทำให้เรามีสุขภาพดี
บรรเทาอาการหอบหืด
1 ใน 12 คนจะเป็นโรคหอบหืด ผู้ที่เป็นโรคหอบหืดจะมีหลอดลมอักเสบ สารมลพิษ เช่น โรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง ละอองเกสร หรือไรฝุ่น ทำให้เกิดการระคายเคืองทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบาก
สุนัขและแมวเหล่านี้เกาตัวเอง ขนและสะเก็ดผิวหนังจะกระจายไปทั่วอากาศ แม้ว่าคุณจะไม่มีสัตว์เลี้ยง แต่ก็มีปัจจัยกระตุ้นอื่น ๆ สำหรับโรคหอบหืด เช่น ละอองเกสรและไรฝุ่น
ละอองเกสรเข้ามาพร้อมลมผ่านหน้าต่างที่เปิดอยู่ หรือจะเกาะติดกับเสื้อผ้าเมื่อเราออกไปข้างนอก ไรฝุ่นเป็นสารก่อภูมิแพ้ในร่มที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเติบโตในสภาพแวดล้อมที่ชื้น การขาดอากาศบริสุทธิ์จะเพิ่มระดับความชื้นภายในอาคาร ทำให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ไรฝุ่นที่สมบูรณ์แบบ พวกมันกินเซลล์ผิวที่ตายแล้วและเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วบนเตียง พรม และเฟอร์นิเจอร์ตกแต่งอื่น ๆ
การดูดฝุ่นเตียง พรม และพื้นสามารถกำจัดมลพิษเหล่านี้ได้ แต่บางส่วนยังคงลอยอยู่ในอากาศ การหายใจเอาอากาศเสียเพิ่มโอกาสที่โรคหอบหืดจะกำเริบได้
เครื่องฟอกอากาศในบ้านส่วนใหญ่มีตัวกรอง HEPA ซึ่งออกแบบมาเพื่อดักจับสารมลพิษเหล่านี้ทั้งหมด เพื่อให้คุณสูดอากาศบริสุทธิ์ ตัวกรอง HEPA ประกอบด้วยตาข่ายหลายชั้นที่ทำจากเส้นใยไฟเบอร์กลาสละเอียด ซึ่งบางกว่าเส้นผม ละอองเกสร ไรฝุ่น และสะเก็ดผิวหนังของสัตว์เลี้ยงที่ลอยอยู่กับอากาศภายในบ้านนั้นจะติดอยู่ในตาข่าย HEPA คุณจึงเพลิดเพลินกับอากาศบริสุทธิ์ได้
กำจัดเคมีที่เป็นอันตรายจากอากาศ
การปิดประตูและหน้าต่างของบ้านเราไม่ได้หมายความว่าเราสามารถกันมลพิษภายนอก เช่น ไนโตรเจนไดออกไซด์และคาร์บอนมอนอกไซด์ได้ ก๊าซเหล่านี้มักพบในบริเวณที่มีการจราจรหนาแน่น เช่น ติดถนนใหญ่ ใกล้ทางด่วน มลพิษพวกนี้อาจเข้าไปในบ้านของคุณได้ การสัมผัสกับคาร์บอนมอนอกไซด์และไนโตรเจนไดออกไซด์ เพิ่มความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมและโรคอัลไซเมอร์
แม้ว่าคุณจะไม่ได้อาศัยอยู่ในเมืองใหญ่ที่มีการจราจรหนาแน่น แต่บรรยากาศในบ้านของคุณก็อาจยังมีมลพิษจากสารพิษจากสารทำความสะอาดหลายชนิด น้ำยาทำความสะอาดทั่วไปมักมีสารเคมีที่เป็นพิษ เช่น แอมโมเนีย คลอรีน และพาทาเลต การสัมผัสกับสารเคมีเหล่านี้ในปริมาณเล็กน้อยอาจไม่เป็นอันตราย แต่การได้รับสารเคมีเป็นประจำอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง เช่น เนื้องอก มะเร็ง ระบบหัวใจและหลอดเลือด หรือความผิดปกติทางระบบประสาท
เครื่องฟอกอากาศที่มีถ่านกัมมันต์สามารถกรองสารเคมีปนเปื้อนเหล่านี้ หลีกเลี่ยงความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพหลายประการ วิธีการกรองคาร์บอนนี้ใช้คาร์บอนที่มีรูพรุนเพื่อดักจับสารเคมี นำอากาศบริสุทธิ์กลับคืนสู่ห้อง
ขจัดกลิ่นไม่พึงประสงค์
สารเคมีบางชนิด เช่น น้ำมันเบนซิน เบนซิน และฟอร์มาลดีไฮด์ ทำให้เกิดกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ สารเคมีเหล่านี้ เรียกว่าสารอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) มักพบในสี สเปรย์ละอองลอย เฟอร์นิเจอร์ หรือน้ำยาปรับอากาศ กลิ่นจาก VOCs อาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ หายใจไม่ออก และแม้กระทั่งส่งผลต่อการทำงานของสมอง
เครื่องฟอกอากาศที่มีแผ่นกรอง HEPA และถ่านกัมมันต์มีประสิทธิภาพในการดักจับก๊าซและอนุภาคต่าง ๆ ซึ่งช่วยลดมลพิษในสภาพแวดล้อมภายในอาคาร
หากคุณมีแขกมาที่บ้าน คุณไม่ต้องกังวลกับควันหรือกลิ่นของน้ำมันปรุงอาหารและเครื่องเทศที่รบกวนพวกเขา เครื่องฟอกอากาศจะดูดซับกลิ่นทั้งหมดทำให้ห้องของคุณสะอาดและสดชื่น
ลดโอกาสการเกิดโรคในอากาศ
โรคในอากาศ เช่น ไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่ แพร่กระจายผ่านเชื้อโรคเล็ก ๆ ที่ลอยอยู่ในอากาศ เมื่อสมาชิกในครอบครัวคนหนึ่งติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ ก็ไม่ใช่เรื่องแปลกที่คนอื่น ๆ ในครอบครัวจะป่วยเช่นกัน สิ่งนี้เกิดขึ้นเพราะทุกคนหายใจอากาศเดียวกันกับคนที่ติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัส
เครื่องฟอกอากาศที่มีตัวกรอง HEPA ดักจับแบคทีเรียและไวรัสเหล่านี้ เมื่อคุณกรองเชื้อโรคในอากาศ เท่ากับว่าคุณปกป้องตัวเองและครอบครัวจากโรคเหล่านี้ หากคุณอาศัยอยู่กับผู้สูงอายุ เด็ก หรือใครก็ตามที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เครื่องฟอกอากาศเป็นสิ่งจำเป็น
ทำให้นอนหลับสบาย
สารก่อภูมิแพ้ภายในอาคาร เช่น แบคทีเรีย เชื้อรา และไรฝุ่น อาจทำให้เกิดอาการแพ้หรือไข้ละอองฟางได้ (Hay Fever) ไข้ละอองฟางทำให้เกิดน้ำมูกไหลและอาจนานถึงหลายสัปดาห์ การจาม ไอ คัดจมูก น้ำมูกไหล หรือเจ็บคอบ่อย ๆ เป็นอาการแพ้ทั่วไปที่รบกวนการนอน
การนอนหลับไม่เพียงพอทำให้เกิดอาการง่วงนอนในเวลากลางวัน ซึ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงานของคุณในวันรุ่งขึ้น เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาการนอนหลับเหล่านี้ ควรใช้เครื่องฟอกอากาศ HEPA เพราะจะกรองสารก่อภูมิแพ้ส่วนใหญ่ออกจากห้องของคุณ อากาศที่สะอาดขึ้นช่วยให้คุณนอนหลับสบาย
กรองใยหินที่เป็นอันตราย
วัสดุมุงหลังคาใยหิน (Asbestos) หรือท่อฉนวนเป็นเรื่องปกติในช่วงทศวรรษที่ 1940 ถึง 1960 หากคุณอาศัยอยู่ในบ้านเก่าหรือทำงานในอาคารพาณิชย์เก่า คุณอาจสัมผัสกับอนุภาคแร่ใยหิน ด้วยอายุที่เพิ่มขึ้น อาคารเหล่านี้ทำให้วัสดุกระจายฝุ่น
หากคุณหายใจเอาอนุภาคแร่ใยหินเข้าไป พวกมันสามารถทำให้เกิดโรคปอดที่มีรอยแผลเป็นจากเนื้อเยื่อ อาการบวมที่คอหรือใบหน้า เบื่ออาหาร และกลืนลำบาก เป็นอาการบางอย่างของแร่ใยหิน ฝุ่นใยหินชนิดอะโมไซท์และโครซิโดไลท์เมื่อเข้าไปในปอดเมื่อเปรียบเทียบกับเส้นใยไครโซไทล์ โอกาสเกิดโรคมะเร็งเยื่อหุ้มปอดจะมีมากกว่า 100 และ 500 เท่าตามลำดับ และโอกาสเกิดมะเร็งปอดมากกว่า 10 และ 50 เท่า ตามลำดับ การที่อันตรายมาก-น้อยต่างกันสาเหตุเนื่องมาจากโครงสร้างและความ สามารถในการละลายตัว (bio-durability) ของเส้นใยหินแต่ละชนิด
เพื่อป้องกันตัวเองจากแร่ใยหิน ให้ใช้เครื่องฟอกอากาศ HEPA ที่ดักจับอนุภาคแร่ใยหิน
ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ
แม้ว่าเครื่องฟอกอากาศส่วนใหญ่จะมีตัวกรอง HEPA (High Efficiency Particulate Air Filter) แต่เครื่องฟอกอากาศบางชนิดก็มีตัวกรองประเภทอื่น ๆ เช่น ถ่านกัมมันต์หรือแสงยูวี เครื่องฟอกอากาศที่ล้ำหน้าทางเทคโนโลยีบางประเภทประกอบด้วยตัวกรองสองหรือสามประเภทรวมกัน ในส่วนนี้ เราจะพูดถึงเครื่องฟอกอากาศประเภทต่าง ๆ และวิธีการทำงาน
HEPA Filters
เครื่องฟอกอากาศที่มีแผ่นกรอง HEPA สามารถดักจับสารมลพิษที่มีขนาดเพียง 0.3 ไมครอน อนุภาคขนาดเล็กที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตามนุษย์ อนุภาคที่เล็กที่สุดที่เรามองเห็นได้นั้นมีขนาดอย่างน้อย 50 หรือ 60 ไมครอน
Activated Carbon
ถ่านกัมมันต์ (Activated carbon) เครื่องฟอกอากาศที่มีตัวกรองถ่านกัมมันต์ดักกลิ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่สามารถจับไวรัสและแบคทีเรียเช่นตัวกรอง HEPA ได้
Electrostatic Precipitators
Electrostatic precipitator (ESP) เป็นระบบดักจักฝุ่นละอองที่ใช้แรงไฟฟ้าสถิต (electrostatic forces) ประกอบด้วยเส้นลวดประจุลบ และแผ่นเพลตโลหะประจุบวก เมื่อเชื่อมต่อเข้ากับศักย์ไฟฟ้าแรงสูงจะทำให้อากาศที่อยู่ระหว่างแผ่นเพลตโลหะและเส้นลวดเกิดการแตกตัว (Ionization) เมื่ออากาศหรือแก๊สที่ประกอบด้วยละอองลอย ฝุ่นละออง เคลื่อนที่ผ่านอนุภาคจะแตกตัวเป็นไอออน อนุภาคที่แตกตัวจะถูกดักจับติดกับแผ่นเพลตโลหะด้วยแรงทางไฟฟ้า ที่เรียกว่า แรงคูลอมบ์ จึงทำให้อากาศที่ออกมาบริสุทธิ์ หลักการนี้ถูกนำมาประยุกต์ใช้กับระบบดักจับฝุ่นละอองในโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ รวมถึงการนำประยุกต์ใช้กับเครื่องฟอกอากาศขนาดเล็กภายในบ้าน สำนักงาน หรือโรงพยาบาลต่าง ๆ
Ultraviolet Light Air Purifiers
เครื่องฟอกอากาศแสงอัลตราไวโอเลต เครื่องฟอกอากาศเหล่านี้ใช้รังสียูวีเพื่อฆ่าเชื้อโรคที่ลอยอยู่ในอากาศ เช่น แบคทีเรีย เชื้อรา และไวรัส เครื่องฟอกอากาศด้วยแสงยูวีบางชนิดจะปล่อยโอโซน ดังนั้นโปรดตรวจสอบก่อนซื้อเครื่องฟอกอากาศประเภทนี้
Ozone Generators
โอโซนเป็นก๊าซสีน้ำเงินที่เกิดจากโมเลกุลที่ประกอบด้วยออกซิเจน 3 อะตอม (O3) มีความหนาแน่นมากกว่าอากาศ ทำให้เป็นตัวออกซิไดซ์ที่ทรงพลัง ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพสูงในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และยับยั้งไวรัส ได้ทั้งบนพื้นผิวต่าง ๆ หรือที่ลอยอยู่ในอากาศ และในน้ำ ดังนั้น โอโซนจึงนำมาใช้บำบัดพื้นผิว น้ำ และอากาศโดยรอบที่อาจปนเปื้อนได้ เวลาทำงานประมาณ 30 นาที ก็จะได้ห้องพักที่อากาศดี ปราศจากเชื้อโรค แถมราคาถูกกว่าเมื่อเทียบกับการฆ่าเชื้อด้วยแสงยูวี หรือการใช้สารเคมี
คำถามที่พบบ่อย
เครื่องฟอกอากาศสามารถป้องกันโควิด-19 ได้หรือไม่?
ไม่ ไม่มีหลักฐานที่พิสูจน์ว่าเครื่องฟอกอากาศสามารถกำจัดโควิด-19 ได้ โดยปกติ แผ่นกรอง HEPA สามารถดักจับอนุภาคได้เพียง 0.3 ไมครอน แต่ไวรัสโคโรน่ามีขนาดเล็กกว่า เครื่องฟอกอากาศบางชนิดที่มีแสงยูวีสามารถฆ่าเชื้อโรคที่มีขนาดเล็กลงได้ แต่ไม่มีการศึกษาเฉพาะเจาะจงที่แสดงว่าสามารถฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 พันธุ์ใหม่ได้
เครื่องฟอกอากาศช่วยให้นอนหลับได้ดีขึ้นหรือไม่?
ใช่ เครื่องฟอกอากาศช่วยให้นอนหลับได้ดีขึ้นด้วยการกำจัดสารก่อภูมิแพ้ออกจากสภาพแวดล้อมในห้องของคุณ สารก่อภูมิแพ้สามารถทำให้เกิดอาการรบกวนการนอนหลับในบางคน การไอ จาม หรือหายใจลำบากบ่อย ๆ เป็นปฏิกิริยาการแพ้ที่ส่งผลต่อคุณภาพการนอนหลับ เครื่องฟอกอากาศสามารถลดโอกาสการแพ้โดยการดักจับมลพิษ คุณจะนอนหลับได้ดีขึ้นในสภาพแวดล้อมที่สะอาดและสดชื่น การนอนหลับที่ดียังช่วยเพิ่มอารมณ์และการทำงานของสมอง
เครื่องฟอกอากาศใช้เวลาทำความสะอาดห้องนานเท่าไหร่?
เครื่องฟอกอากาศส่วนใหญ่ใช้เวลาประมาณ 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมงในการทำความสะอาดห้อง ระยะเวลาขึ้นอยู่กับขนาดของห้องและระดับ ACH ของเครื่องฟอกอากาศ ระดับ ACH หมายถึง ACH (Air Changes per Hour หรือ จำนวนรอบของการไหลเวียนอากาศต่อชั่วโมง) เครื่องฟอกอากาศที่มีประสิทธิภาพสูงกรองได้ประมาณ 4 หรือ 5 ครั้งทุกชั่วโมง ทางที่ดีควรเปิดเครื่องฟอกอากาศไว้ทุกครั้งที่คุณอยู่ในห้อง
