แม่ซื้อ คืออะไร แม่ในความเชื่อของคนสมัยก่อน ซึ่งเชื่อว่าเด็กทุกคนที่เกิดมาจะต้องมีแม่ซื้อประจำวันเกิดคอยดูแล พิทักษ์รักษาไม่ให้เด็กเจ็บไข้ได้ป่วย เชื่อกันมาแต่โบราณ ในยุคที่การแพทย์ไม่เจริญว่าเด็กทารกทุกคน ถือกำเนิดมาจากผีผู้เสกสรรปั้นแต่ง ตุ๊กตาแห่งดวงวิญญาณแล้วจับส่งเข้าสู่ครรภ์ผู้หญิง ครั้นเมื่อได้ถือกำเนิดแล้ว ทารกนั้นมีหน้าตาน่ารักน่าเอ็นดู ผีผู้ปั้น ก็เกิดความเสียดาย ขึ้นมาชิง เอากลับคืนไป ด้วยเหตุนี้คนโบราณจึงได้ทำอุบายหลอกผีไปตามความเชื่อ เช่นตั้งชื้อให้น่าเกลียด พูดให้ตรงข้ามกันว่าเด็กนั้นน่าเกลียดน่าชัง และจัดให้หญิงชราคนหนึ่ง นำเบี้ย 32 เบี้ย มาเรียกซื้อเด็กจากผี เราเรียกหญิงผู้นี้ว่า “แม่ซื้อ” เพื่อที่ว่า จะได้เป็นผู้คุ้มครองทารกให้รอดปลอดภัยไปจนเติบใหญ่
แม่ซื้อประจําวัน
- แม่ซื้อวันอาทิตย์ ชื่อว่า “วิจิตรมาวรรณ” มีหัวเป็นสิงห์ มีผิวกายสีแดง ถิ่นอาศัยอยู่บนจอมปลวก
- แม่ซื้อวันจันทร์ ชื่อว่า “วรรณนงคราญ” มีหัวเป็นม้า มีผิวสีขาวนวล ถิ่นอาศัยอยู่ที่บ่อน้ำ
- แม่ซื้อวันอังคาร ชื่อว่า “ยักษบริสุทธิ์” มีหัวเป็นมหิงสา (ควาย) ผิวกายสีชมพู ถิ่นอาศัยอยู่ที่ศาลเทพารักษ์
- แม่ซื้อวันพุธ ชื่อว่า ”สามลทัศ” มีหัวเป็นช้าง ผิวกายสีเขียว ถิ่นอาศัยอยู่ที่ต้นพระศรีมหาโพธิ
- แม่ซื้อวันพฤหัสบดี ชื่อว่า “กาโลทุกข์” มีหัวเป็นกวาง มีผิวกายสีเหลืองอ่อน ถิ่นอาศัยอยู่ที่สระน้ำหรือบ่อน้ำใหญ่
- แม่ซื้อวันศุกร์ ชื่อว่า “ยักษ์นงเยาว์” มีหัวเป็นโค ผิวกายสีฟ้าอ่อน ถิ่นอาศัยอยู่ที่ต้นไทรใหญ่
- แม่ซื้อวันเสาร์ ชื่อว่า “เอกาไลย์” มีหัวเป็นเสือ ผิวกายสีดำ ทุกตนทรงอาภรณ์ (เสื้อผ้า) สีทอง ถิ่นอาศัยอยู่ที่ศาลพระภูมิ
ความเชื่อแม่ซื้อแต่ละภาค
ภาคอีสาน หรือ ภาคกลาง
ก็ยังจัดทำพิธีแม่ซื้อ หรือพิธีการนำเด็กทารกมาใส่กระด้งร่อน เพื่อบอกกล่าวแก่ แม่ซื้อว่ามีคนรับลูกไปเลี้ยงแล้ว โดยกล่าวให้ทราบว่าว่า“สามวันลูกผี สี่วันลูกคน ลูกของใคร ใครเอาไปเน้อ”
- อวยพรวันเกิด คําอวยพรวันเกิด ใช้ได้กับทุกเพศทุกวัย
- การเสริมดวงวันเกิด เพิ่มโชคลาภประจําวันเกิด
- สีเสื้อประจําวัน สีมงคลประจําวัน ใส่เสริมดวง!
ภาคเหนือ
แม่ซื้อ จะหมายถึงเทวดาที่คุ้มครองเด็กแรกเกิดหรือเป็นเทวดาประจำตัวทารก ซึ่งก็จะมี 7 นาง แต่ละนางก็จะมีชื่อเรียกและการแต่งกายคล้ายกับทางภาคกลางที่กล่าวข้างต้น
ภาคใต้
แม่ซื้อ เป็นสิ่งเร้นลับที่อยู่ในความเชื่อของชาวบ้าน ไม่มีตัวตน จะมีฐานะเป็นเทวดาหรือภูตผีก็ไม่ปรากฏชัด ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงของทารกตั้งแต่แรกเกิดจนอายุ 12 ขวบ มีด้วยกัน 4 ตนเป็นผู้หญิงชื่อ ผุด ผัด พัดและผลแต่ในบททำขวัญเด็กของนายพุ่ม คงอิศโร หมอทำขวัญจังหวัดสงขลา กล่าวว่าแม่ซื้อมีทั้งชายและหญิงดังบททำขวัญที่ว่า “แม่ซื้อสี่คน ชื่อเสียงชอบกลทั้งหญิงทั้งชายเพ็ดทูล เพ็ดพล่าน เพ็ดทนเพ็ดทาน อาจารย์กดหมาย เรียกว่าปู่ตา รักษาร่างกาย แม่ซื้อผู้ชาย เร่งคลายออกมา นางกุมารี นางเอื้อย นางอี นางนาฏสุนทรี ที่เฝ้ารักษา เชิญมาแม่มา บูชาส่าหรี” ส่วนในบททำแม่ซื้อของนายปาน เพชรสุวรรณ จังหวัดนครศรีธรรมราชบอกว่า แม่ซื้อ เดิมเป็นเทพธิดา พระอิศวรมีบัญชาให้ “อันตรธานหายกลายเป็นแม่ซื้อ ลงมารักษาทารก” ตามความเชื่อ แม้ว่าแม่ซื้อจะถือว่าเป็นพี่เลี้ยงทารกก็จริงอยู่ แต่บางครั้งก็ให้โทษได้เช่นกัน มีการแปลงเพศพันธุ์เป็นสิ่งต่าง ๆ หลอกหลอนให้ทารกตกใจ หรือเจ็บป่วยได้ ดังนั้น เพื่อให้ทารกหายเป็นปกติ จึงมีการจัดพิธี “ทำแม่ซื้อ”หรือ “เสียแม่ซื้อ”ขึ้น บางครอบครัวแม้ทารกจะไม่มีอาการผิดปกติใด ๆ ก็ยังทำพิธีดังกล่าวอยู่ดี ทั้งนี้ ด้วยเชื่อว่าจะเป็นสิริมงคลแก่เด็ก สำหรับพิธี ”ทำแม่ซื้อ” หรือ “เสียแม่ซื้อ” นั้นหมายถึงพิธีกรรมที่จัดขึ้นเพื่อให้เด็กทารกหายจากอาการสะดุ้งผวา หรือการเจ็บไข้ได้ป่วย และได้รับการดูแลรักษาด้วยดีจากแม่ซื้อการทำพิธีมักจะทำในวันเกิดของเด็ก หากเป็นวันข้างขึ้นก็ให้ใช้วันคี่ ข้างแรมให้ใช้วันคู่
สรุป
แม่ซื้อ มีทั้งที่เป็นคน และที่เป็นผี จุดประสงค์หลัก ที่ต้องแขวนยันต์ ผีแม่ซื้อประจำวัน ให้ตรงกับวันเกิดของทารกนั้น ก็เพื่ออัญเชิญให้มากินเครื่องเซ่นเครื่องสังเวยให้ถูกต้องตรงตามชื่อแม่ซื้อประจำวัน เมื่อมารับแล้วให้ไปเสียที่อื่น อย่าได้มารังควานให้ทารกนั้นต้องเจ็บไข้ได้ป่วย ส่วนเหตุที่แม่ซื้อที่เป็น คนนำเบี้ยมาซื้อทารก ก็เพื่อจะ บอกกล่าวให้ผีรู้ว่า ต่อแต่นี้ เด็กจะอยู่ในความดูแลของคน ผีอย่าได้มายุ่งเกี่ยว
