ร่างกายของเราเวลาเจออากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย ๆ จะทำให้ร่างกายเราปรับอุณหภูมิไม่ทัน ส่งผลให้เกิดอาการไอ เจ็บคอ หรือมีเสมหะ บางทีถึงกับต้องใช้ยาในการรักษา ใครที่ไม่อยากใช้ยาเคมีวันนี้เรามาแนะนำสมุนไพรแก้ไอ ขจัดเสมหะ มาดูกันว่ามีสมุนไพรอะไรบ้าง
มะนาว (Lime)
เป็นยาสมุนไพรครอบจักรวาลก็ว่าได้ มีสรรพคุณมากมาย และยังเป็นสมุนไพรที่หาง่าย เมื่อมีอาการไอระคายคอมักได้รับคำแนะนำให้ฝานมะนาวเป็นชิ้นบาง ๆ หรือหั่นเป็นสี่เหลี่ยมลูกเต๋าชิ้นเล็ก ๆ จิ้มเกลือ อมทิ้งไว้สักครูแล้วเคี้ยวกลืน หรือใช้น้ำมะนาวผสมน้ำอุ่นผสมเกลือเล็กน้อยใช้จิบ ช่วยป้องกันไข้หวัดได้ด้วย หรือตำรับเก่าแก่ของมนุษย์ทั้งโลกใช้ คือใช้น้ำมะนาวผสมน้ำผึ้งจิบแก้ไอ
สูตรมะนาวแก้ไอ
ให้คั้นน้ำมะนาว ประมาณ 2-3 ช้อนโต๊ะ ผสมกับเกลือ หรือละลายในน้ำอุ่นเล็กน้อย และจิบบ่อย ๆ
ขิง (Ginger)
ขิง รักษาอาการไอและขับเสมหะ หรือมีเสลดติดที่หลอดลมมาก ๆ ขิงจะช่วยให้หลอดลมขยายขึ้น และขับของเหนียวข้นออกมาได้ง่าย
สูตรขิงแก้ไอ
ใช้เหง้าขิงสดประมาณ 60 กรัม น้ำตาลทราย 30 กรัม ใส่น้ำ 3 แก้ว นำไปต้มให้เหลือครึ่งแก้ว แล้วจิบกินตอนอุ่น ๆ หรือใช้ฝนกับน้ำมะนาวแทรกเกลือใช้กวาดคอหรือจิบบ่อย ๆ
มะขาม (Tamarind)
มะขามเป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง ทำให้มีรสเปรี้ยวเหมือนมะนาว สารสำคัญในเนื้อฝักมะขามแก่ คือ กรดทาร์ทาริก (tartaric acid) ทำให้มะขาม ช่วยบรรเทาอาการไอ บรรเทาอาการไข้ ทำให้ชุ่มคอ ชื่นใจ ละลายเสมหะได้ดีอีกชนิดหนึ่ง
สูตรมะขามแก้ไอ
มะขามสามารถรับประทานแบบสด ๆ จิ้มเกลือรับประทาน ได้เลย หรือนำมะขามเปียกมาต้มกับน้ำตาล และเกลือเล็กน้อย จะได้ยาขับเสมหะที่มีรสกลมกล่อม ข้อควรระวัง : มะขามเปียกมีฤทธิ์เป็นยาระบายด้วย จึงไม่ควรรับประทานมากเกินไป
สับปะรด (Pineapple)
สับปะรดมีรสเปรี้ยวอมหวาน ช่วยให้ชุ่มคอ เป็นยาแก้ไอชั้นดีอีกตัวหนึ่ง ช่วยละลายเสมหะที่เป็นก้อน แก้เจ็บคอหรือใช้กวาดคอจะช่วยให้อาการไอและไข้หายไวขึ้น แต่ทั้งนี้ก็ไม่ควรกิน หรือ ดื่มน้ำสับปะรด มากเกินไป เพราะอาจเกิดผลเสียกับร่างกายได้ เพราะถือเป็นผลไม้ที่มีความหวาน อีกชิดหนึ่ง
สูตรสับปะรดแก้ไอ
ใช้สับปะรดคั้นน้ำสด ๆ เติมเกลือเล็กน้อย คอยจิบ เพื่อให้ชุ่มคอ แก้ไอ ละลายเสมหะ
มะขามป้อม (Indian Gooseberry)
มะขามป้อมมีรสฝาดเปรี้ยว หลังจากกลืนลงคอไปแล้วจะมีรสหวานชุ่มชื่นคอมาก ขิง รักษาอาการไอและขับเสมหะ หรือมีเสลดติดที่หลอดลมมาก ๆ ขิงจะช่วยให้หลอดลมขยายขึ้น และขับของเหนียวข้นออกมาได้ง่าย
สูตรมะขามป้อมแก้ไอ
จะกินสด ๆ ก็ได้ หรือใช้ผลมะขามป้อมสด ต้มกับน้ำ ใส่เกลือเล็กน้อย ไว้ค่อย ๆ จิบเพื่อแก้ไอ ขับเสมหะ
กระเจี๊ยบ
สารอาหารในกระเจี๊ยบทั้ง วิตามเอ วิตามินซี เพกติน แอนโทไซยานิน สรรพคุณช่วยลดอาการอักแสบ น้ำของกระเจี๊ยบยังช่วยให้ชุ่มคอ บรรเทาอาการระคายเคือง รสของกระเจี๊ยบเมื่อต้มดื่มจะมรสชาติเปรี้ยวอมหวาน จึงช่วยอาการไอได้ และวิตามินซีในกระเจี๊ยบยังช่วยรักษาเลือดออกตามไรฟัน และยังสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงอีกด้วย
สูตรกระเจี๊ยบแก้ไอ
ส่วนประกอบ
- ขิงแก่ 30 กรัม
- กระเจี๊ยบแดง 15 กรัม
- น้ำตาลกรวด (หากไม่มีใช้น้ำตาลทรายแดง หรือน้ำผึ้ง) ตามชอบ
- น้ำเปล่า 1 ลิตร
วิธีทำ
นำสมุนไพรมาต้มเดือดนาน 15 นาที หรืออาจให้นาน 30 นาทีก็ได้ตามสะดวก จากนั้นเติมน้ำตาลตามชอบ รับประทานวันละ 1-3 แก้ว (หรือครั้งละ 200 ml) วันละ 3 ครั้ง
มะแว้ง
เป้นสมุนไพรที่เต็มไปด้วยวิตามินต่าง ๆ มีสารอัลคาลอยด์ ชนิดโซลาโซดีน และโซลานีน ออกฤทธิ์ต่อระบบหายใจ ระบบประสาท เป็นตัวช่วยลดบรรเทาอาการไอ และในมะแวงยังมีสารลิกนิน และซาโปนิน จะเป็นเหมือนยาปฏิชีวนะ ทำหน้าที่ช่วยละลายเสมหะ ระงับการอักแสบ สามรถทานสดก็ได้หรือจะนำมาคั้นเพื่อรับประทานน้ำของมันก็ได้ รสชาติของมันจะขม ๆ หากรับประทานโดยการคั้นเพื่อเอาน้ำมารับประทานควรใส่เกลือเล็กน้อย เพื่อให้รับประทานได้ง่ายมากยิ่งขึ้น ที่สำคัญมะแวงยังถูกผลิตเป็น ยาอมมะแว้ง สำหรับอมให้ชุ่มคอ เวลาที่มีอาการไอ นอกจากนี้ยังช่วยในการขับถ่ายของเสีย ช่วยรักษาโรคเบาหวาน และลดน้ำตาลในเลือดได้ด้วย
สูตรมะแว้งแก้ไอ
ตำรายาไทยใช้แก้ไอ ขับเสมหะ ใช้ ผลแห้งและสด ประมาณ 5-10 ผล ตำให้แหลก คั้นเอาแต่น้ำ ผสมเกลือเล็กน้อย รับประทานส่วนรายละเอียดวิธีการใช้ของตำรับยาประสะมะแว้งตามบัญชียาหลักดังนี้
ขนาดและวิธีใช้ ชนิดผงผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1-1.4 กรัม เมื่อมีอาการ ละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือรับประทาน เด็ก อายุ 6-12 ปี รับประทานครั้งละ 200-400 มิลลลิกรัม เมื่อมีอาการ ละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือรับประทาน
ชะเอม
รสหวานขอรากชะเอมนั้นช่วยทำให้ชุ่มคอ ไม่ระคายเคือง ลดการไอ การอักแสบได้ดี และยังช่วยให้หลอดลมขยาย ขับเสมหะ และดื่มแทนน้ำเปล่า เป็นชาชะเอมอุ่น ๆ ยิ่งช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอได้ดี แต่ข้อเสียคือหากบริโภคเป็นเวลานาน จะส่งผลให้ความดันโลหิตเพิ่มสูงขึ้นเกินกว่าปกติ และยังทำให้ระดับของโซเดียมในเลือดต่ำ
สูตรรากชะเอมแก้ไอ
นำ ชะเอมเทศแห้ง 4 กรัม, ขิงแห้ง 5 กรัม, พุทราแดงจีนแห้ง 5 กรัมและ โสมคนแห้ง 3 กรัม ห่อผ้าขาวบางมัดให้แน่นต้มน้ำเดือดหรือแช่น้ำร้อนจนเนื้อยาออกดื่มเวลาไอหรือดื่มต่างน้ำแบบจิบบ่อย ๆ จะช่วยแก้ไอได้สามารถดื่มได้เรื่อย ๆ ไม่มีอันตราย
น้ำผึ้ง
สารอาหารที่อุดมด้วยธรรมชาติ สรรพคุณของน้ำผึ้ง ช่วยต้านแบคทีเรีย ช่วยลดอาการอักแสบของหลอดลม ลดการระคายเคืองลำคอ ช่วยให้ลำคอชุ่มชื่น ผลงานวิจัยและศึกษาประสิทธิภาพของน้ำผึ้งนั้น มีฤทธิ์มากพอกับยาแก้ไอ ตามร้านขายยา หรือตามที่หมอสั่งจ่าย น้ำผึ้งจะช่วยเคลือบต่อมผลิตเสมหะ ลดอาการไอได้มาก และเรายังสามารถรับประทานน้ำผึ้งเปล่า ๆ ได้เลย หรือจะผสมน้ำผึ้งกับมะนาวจิบทานอุ่น ๆ ก็จะยิ่งช่วยให้อาการไอหายได้เร็ว
สูตรน้ำผึ้งแก้ไอ
- น้ำอุ่น 1 แก้ว
- น้ำมะนาว 1/2 ซีก
- น้ำผึ้ง 1 ช้อนชา
- เกลือเล็กน้อย (ไม่ใส่ก็ได้)
ทิ้งท้าย
ถ้าหากสมุนไพรแก้ไอขับเสมหะใช้ไม่ได้ผล หรือมีอาการไอเรื้อรัง ไอมีเสมหะ อาจต้องพึ่งยาแก้ไอ ขับเสมหะ และไปพบแพทย์